ปุ๋ย
ปุ๋ยเป็นคำเรียกแทนอาหารของพืช ซึ่งมีแร่ธาตุหลายชนิด ที่มีคุณค่าแก่การเติบโตของพืช แบ่งเป็น2 จำพวกใหญ่ๆคือ
1) ปุ๋ยธรรมชาติหรือปุ๋ยอินทรีย์ เป็นปุ๋ยที่ได้มาจากสิ่งมีชีวิตซึ่งมีอยู่ในโลกตามธรรมชาติเช่นขี้หมูขี้วัวขี้ควาย ใบไม้และหญ้าหมัก ตลอดจนพืชและสัตว์ที่ตายทับถมเน่าเปื่อยผุพังไปแล้วนานๆ ปุ๋ยแบบนี้มักนำไปใช้กับกล้วยไม้ประเภทที่มีระบบรากอยู่ในดิน หรือแบบกึ่งดินกึ่งอากาศเช่นสกุลรองเท้านารี (Paphiopedilum ) , สกุลไฟอัส (Phaius)หรือเอื้องพร้าว, สกุลยูโลเฟีย (Eulophia) หรือหมูกลิ้ง, สกุลสะแปโตกลอทติส (Spathoglottis) และสกุลฮาเบนาเรีย (Habenaria) เป็นต้น
2) ปุ๋ยวิทยาศาสตร์หรือปุ๋ยอนินทรีย์ ปุ๋ยแบบนี้ประกอบด้วยแร่ธาตุอาหาร3 ชนิดที่พืชต้องการมากที่สุดคือไนโตรเจน (N) , ฟอสฟอรัส (P), โพแทสเซียม (K) ซึ่งแร่ธาตุทั้ง3 ชนิดนี้ถือเป็นอาหารหลักที่ต้องใช้เป็นประจำและใช้เป็นจำนวนมาก
นอกจากนี้ยังมีแร่ธาตุอาหารอื่นที่เป็นธาตุอาหารรองซึ่งกล้วยไม้และพืชต่างๆต้องการใช้เพียงจำนวนเล็กน้อยเพื่อเป็นการเสริมอาหารหลักให้มีประสิทธิภาพ ซึ่งแร่ธาตุที่สำคัญและจำเป็นที่พืชขาดเสียมิได้เหล่านี้มี12 ชนิดคือ ออกซิเจน, ไนโตรเจน, คาร์บอน, เหล็ก, กำมะถัน, แคลเซียม, แมงกานีส,ทองแดง, สังกะสี, แมกนีเซียม, โมลิดินัม, และโบรอน ใน12 ชนิดนี้มีอยู่3 ชนิดคือออกซิเจนไนโตรเจนและคาร์บอน เป็นแร่ธาตุที่พืชได้ตามธรรมชาติ จากบรรยากาศอยู่แล้ว
สำหรับการปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ในบ้าน
ปุ๋ยกล้วยไม้ ที่ใช้กันโดยมากจะเป็นปุ๋ยเคมี แบบเกล็ดละลายน้ำ และปุ๋ยน้ำ ที่สำคัญต้องดูที่สูตร
สูตรปุ๋ยที่ควรมีประจำติดบ้านคือ สูตรเสมอเช่น21-21-21 และสูตรขั้นบันไดเช่น16-21-27 หรือ10-20-30
ปกติแล้วที่แนะนำคือใส่สลับกันทุก7-10 วัน
เช่นวันที่1 ใส่ปุ๋ยสูตร21-21-21 ,พอวันที่8 ให้เปลี่ยนเป็นปุ๋ยสูตร16-21-27 ,และพอถึงวันที่15 ก็กลับมาใช้สูตร21-21-21 สลับกันไปแบบนี้เรื่อยๆ
สิ่งสำคัญคือ ต้องใส่ปุ๋ยให้สม่ำเสมอ ใช้ในอัตราส่วนที่พอเหมาะตามฉลาก และใส่ปุ๋ยในช่วงเช้า วันที่อากาศสดใสเพื่อการดูดซึมที่ดี
เพียง2 สูตรนี้ ก็ทำให้ต้นงามและเห็นดอกได้แล้ว แต่ถ้าท่านผู้เลี้ยงประสงค์จะให้สูตรอื่นๆ ก็ทำได้
เพิ่มเติม
แนะนำสูตรปุ๋ยตามฤดูกาล / ตามสภาพอากาศ
มีปุ๋ยที่แนะนำด้วยกันประมาณ 5 สูตรคือ
1.สูตรเสมอN-P-K เท่ากันเช่น20-20-20 ,21-21-21 เป็นต้น
- สูตรเร่งดอกเช่น15-30-15 สำหรับฉีดกระตุ้นตาดอกในไม้ที่หน่อสุดแล้ว
- สูตรขั้นบันไดได้แก่10-20-30 และ16-21-27 ช่วยด้านความแข็งแรงของลำต้นและการออกดอก ในกรณีที่แสงน้อย
4. สูตรตัวหน้าสูงเพิ่มความอวบของต้นไม้เช่น30-20-10
5. สูตร6-20-30 กระตุ้นสำหรับไม้ที่เฟ้อใบจนเกินไป
สำหรับกล้วยไม้กระถางนิ้วอายุตั้งแต่2 สัปดาห์ - 6 เดือน
- โดยปกติแนะนำให้ใช้ปุ๋ยสูตรเสมอ21-21-21 ในอัตรา50 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตรพ่นทุกๆ7 วัน
- ในช่วงฤดูฝนที่มีฝนตกมาก ให้ใช้สูตรเสมอสลับกับสูตร16-21-27 จะทำให้ไม้นิ้วแข็งแรงขึ้น
- ในช่วงอากาศแห้งความชื้นในอากาศน้อยและฤดูหนาวให้ใช้สูตรเสมอสลับกับสูตร30-20-10 จะทำให้ไม้นิ้วอ้วนขึ้นใบเขียว
สำหรับกล้วยไม้ที่เจริญเติบโตเต็มที่เป็นไม้สาวพร้อมออกดอกแนะนำการให้ปุ๋ยดังนี้
- โดยปกติสำหรับทั่วไป แนะนำให้ใช้ปุ๋ยสูตรเสมอ21-21-21 สลับกับสูตร16-21-27 ในอัตรา50 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตรพ่นทุกๆ7 วัน
- ในจำพวกแคทลียาและหวายสามารถให้สูตร16-21-27 ทุกๆ7 วันได้เลยจะช่วยให้ออกดอกบ่อย แต่ต้นจะไม่เขียวออกสีเขียวเหลืองๆหน่อย
- ฤดูร้อนจัดเดือนเมษายน / ฤดูแล้ง ควรให้ปุ๋ยสูตรเสมอ21-21-21 สลับกับสูตรตัวหน้าสูงเช่น30-20-10
- ในช่วงฤดูฝน จะใช้ปุ๋ยสูตรเสมอ21-21-21 สลับกับ16-21-27 เพื่อเพิ่มความแข็งแรงของลำต้น ถ้าต้นอ่อนแอมากก็สามารถใช่สูตร6-20-30 ประมาณเดือนละ1 ครั้ง
- ส่วนช่วงหมดฝน-ฤดูหนาวใช้สูตรเสมอ21-21-21 เป็นตัวยืน สลับด้วย16-21-27 หรือ10-20-30 ถ้ากรณีที่มีลมหนาวมาแรงๆทำให้ใบเหลืองได้ ก็อาจใช้ปุ๋ยปลาช่วยได้บ้างครั้งคราว
อาหารเสริมแนะนำ
อาหารเสริมสำหรับกล้วยไม้ ตามชื่อบอกอยู่แล้วว่าให้เพื่อเสริม ดังนั้น จึงใช้บ้างเป็นครั้งคราว
ที่แนะนำได้แก่
1. สารสกัดพวกสาหร่ายทะเล จะทำให้ ต้นอ้วนใบเขียวเงา ดอกมีสีสดดอกโตก้านช่อดี
2. อาหารเสริมรวม จะช่วยได้หลายด้าน อาทิ ช่วยการออกราก แตกหน่อ การแตกตาดอก เพิ่มความแข็งแรงของเนื้อเยื่อ
3. แคลเซียมโบรอน เพิ่มความแข็งแรงของเนื้อเยื่อ ทำให้ต้นไม้ต้านทานการกัดต่อยของแมลง
